برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید
📞 09398-767-967یکی از پرسشهای رایج بین رانندگان این است که آیا گیربکس اتوماتیک مانند گیربکسهای دستی، دیسک و صفحه دارد یا خیر. بسیاری تصور میکنند در سیستمهای اتوماتیک، خبری از دیسک و صفحه نیست، زیرا در این خودروها خبری از کلاچ پدالدار نیست. در واقع، این تصور تا حدودی اشتباه است.گیربکسهای اتوماتیک نیز نوعی دیسک و صفحه مخصوص به خود دارند، اما شکل و عملکرد آنها با گیربکسهای دستی تفاوت اساسی دارد.
در گیربکس دستی، دیسک و صفحه وظیفه درگیر و آزاد کردن موتور از گیربکس را بر عهده دارند، اما در سیستم اتوماتیک، این وظیفه توسط مجموعهای از کلاچهای چندصفحهای (Multi-plate Clutches) و مبدل گشتاور (Torque Converter) انجام میشود.در نتیجه، اگرچه ظاهر و طراحی متفاوت است، اما در اصل، گیربکس اتوماتیک نیز دیسک و صفحه دارد و بدون آن انتقال قدرت نرم و هوشمند بین موتور و چرخها امکانپذیر نخواهد بود.
آشنایی با ساختار داخلی گیربکس اتوماتیک
برای درک بهتر نقش دیسک و صفحه در گیربکس اتوماتیک، ابتدا باید با ساختار کلی آن آشنا شویم. در یک گیربکس اتوماتیک، سیستم شامل چند بخش اصلی است:
- مبدل گشتاور (Torque Converter)
- مجموعه چرخدندههای سیارهای
- پمپ روغن و سیستم هیدرولیک
- کلاچهای چند صفحهای (دیسک و صفحههای داخلی)
- واحد کنترل الکترونیکی گیربکس (TCU)
در این سیستم، مبدل گشتاور جایگزین کلاچ سنتی شده و وظیفه انتقال نیرو از موتور به گیربکس را بر عهده دارد. در داخل مبدل، مجموعهای از پرهها و روغن مخصوص گیربکس (ATF) باعث انتقال قدرت بدون نیاز به قطع ارتباط مکانیکی مستقیم میشوند.
در کنار این مبدل، مجموعهای از دیسکها و صفحات اصطکاکی وظیفه درگیر و آزاد کردن دندههای مختلف را دارند. این دیسکها معمولاً از جنس فولاد با روکش اصطکاکی هستند و به کمک فشار روغن در هر مرحله از تعویض دنده فعال میشوند. بنابراین در هر دنده، تعدادی از این دیسک و صفحهها درگیر شده و نیروی موتور را به چرخدنده مربوط منتقل میکنند.
تعمیرات انواع خودروهای خارجی
نقش دیسک و صفحه در انتقال قدرت و تعویض دنده
در یک گیربکس اتوماتیک، هر تعویض دنده به کمک مجموعهای از دیسکها و صفحهها انجام میشود. این قطعات همان نقش کلاچ را دارند اما به صورت خودکار و تحت کنترل واحد هیدرولیکی و الکترونیکی عمل میکنند.وقتی خودرو نیاز به تعویض دنده دارد، واحد کنترل گیربکس (TCU) بر اساس سرعت، بار موتور و موقعیت پدال گاز تصمیم میگیرد که کدام مجموعه دیسک و صفحه باید درگیر یا آزاد شود. سپس از طریق فشار روغن، صفحات روی هم فشرده شده و نیروی اصطکاکی لازم برای انتقال قدرت ایجاد میشود.
این عملکرد دقیق و هماهنگ باعث میشود دندهها بدون لرزش، تاخیر یا صدای اضافی تغییر کنند. همچنین چون نیازی به دخالت راننده نیست، سیستم به صورت هوشمند میزان درگیری دیسک و صفحه را تنظیم میکند تا سایش و استهلاک به حداقل برسد.در خودروهای مدرن، حتی نوع و ضخامت صفحات اصطکاکی نیز به گونهای طراحی میشود که تحمل دمای بالا و فشار زیاد را داشته باشند و عملکرد نرمی در زمان تعویض دندهها ارائه دهند.
تفاوت دیسک و صفحه در گیربکس اتوماتیک و دستی
تفاوت اصلی دیسک و صفحه گیربکس اتوماتیک با نوع دستی در ساختار، تعداد و نحوه عملکرد آن است.در گیربکس دستی، تنها یک دیسک و یک صفحه برای درگیری یا آزاد کردن نیرو وجود دارد. راننده با فشردن پدال کلاچ، به صورت مکانیکی ارتباط بین موتور و گیربکس را قطع یا وصل میکند.
در گیربکس اتوماتیک، هیچ پدال کلاچی وجود ندارد. در عوض، چندین مجموعه دیسک و صفحه چندلایه بهصورت داخلی و خودکار عمل میکنند. هر مجموعه برای یک نسبت دنده خاص طراحی شده و با فعال شدن آن، مسیر قدرت به چرخدنده مربوط متصل میشود.
در واقع در گیربکسهای اتوماتیک مدرن، بهجای یک کلاچ ساده، چندین کلاچ کوچکتر و دقیقتر وجود دارد که هرکدام مجموعهای از دیسک و صفحههای روغنی هستند. وجود روغن بین این صفحات باعث کاهش اصطکاک، افزایش دوام و انتقال نرمتر نیرو میشود.به همین دلیل است که دیسک و صفحه در گیربکس اتوماتیک نهتنها وجود دارد، بلکه از نظر فنی بسیار پیشرفتهتر و حساستر از نمونه دستی است و نقش حیاتی در عملکرد روان خودرو ایفا میکند.
بیشتر بخوانید
نقش مبدل گشتاور در عملکرد دیسک و صفحه گیربکس اتوماتیک
برای درک کامل نقش دیسک و صفحه در گیربکس اتوماتیک، باید به عملکرد یکی از اجزای حیاتی آن یعنی مبدل گشتاور (Torque Converter) نیز توجه کرد.در واقع، مبدل گشتاور همان نقطهای است که جایگزین پدال کلاچ در خودروهای اتوماتیک میشود.
این قطعه، نیروی تولیدشده توسط موتور را به کمک فشار روغن به گیربکس منتقل میکند. در داخل مبدل، سه بخش اصلی وجود دارد: پمپ، توربین و استاتور.وقتی موتور روشن میشود، پمپ روغن را با فشار بالا به گردش درمیآورد و این فشار باعث درگیر شدن دیسک و صفحههای داخلی در گیربکس میشود.
در واقع، هر زمان که خودرو شتاب میگیرد یا دنده تغییر میکند، هماهنگی دقیقی بین مبدل گشتاور و مجموعه دیسکها برقرار است تا انتقال نیرو نرم، بیصدا و بدون ضربه انجام شود. تیم گیربکسساز در بررسی و بازسازی این مبدلها تخصص ویژهای دارد. ک
ارشناسان این مجموعه با بررسی وضعیت روغن، فشار هیدرولیک و سلامت دیسکها، مشکلات احتمالی مانند لغزش در تعویض دنده یا تاخیر در حرکت خودرو را شناسایی و رفع میکنند.در حقیقت، تعامل صحیح بین مبدل گشتاور و دیسک و صفحه، کلید عملکرد بینقص گیربکس اتوماتیک است.
برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید
📞 09398-767-967انواع دیسک و صفحه در گیربکسهای اتوماتیک
در گیربکسهای اتوماتیک، بسته به نوع طراحی و برند خودرو، دیسک و صفحهها در مدلهای مختلفی ساخته میشوند. این تنوع به عملکرد، توان انتقال گشتاور و نوع روغن مصرفی مربوط است. بهطور کلی میتوان سه نوع اصلی از این مجموعهها را نام برد:
- دیسکهای اصطکاکی روغنی (Wet Clutches): رایجترین نوع در گیربکسهای اتوماتیک مدرن هستند. این دیسکها درون روغن مخصوص ATF قرار دارند تا دما و اصطکاک کنترل شود. مزیت اصلی آنها دوام بالا و عملکرد نرم در هنگام تعویض دنده است.
- دیسکهای خشک (Dry Clutches): بیشتر در گیربکسهای دوکلاچه (DCT) دیده میشوند. این دیسکها بدون تماس مستقیم با روغن کار میکنند و در نتیجه انتقال نیرو سریعتر است، اما در برابر دمای بالا مقاومت کمتری دارند.
- دیسکهای چند صفحهای (Multi-plate Clutches): شامل چندین لایه از صفحات اصطکاکی هستند که همزمان درگیر میشوند تا انتقال گشتاور بهصورت یکنواخت انجام شود.
تیم گیربکسساز در فرآیند تعمیرات، نوع دیسک و صفحه را با توجه به مدل گیربکس شناسایی و قطعه جایگزین را بر اساس استاندارد کارخانه نصب میکند تا خودرو مجدداً عملکرد اولیه خود را بهدست آورد.
مقایسهای دیسک و صفحه در گیربکس دستی و اتوماتیک
| گیربکس اتوماتیک | گیربکس دستی |
| از چندین مجموعه دیسک و صفحه چندلایه (Multi-plate) بهره میبرد. | از یک دیسک و صفحه تکی برای درگیر و آزاد کردن موتور استفاده میکند. |
| تعویض دنده بهصورت خودکار و توسط سیستم هیدرولیک و TCU کنترل میشود. | تعویض دنده بهصورت دستی و با فشردن پدال کلاچ انجام میشود. |
| انتقال نیرو نرم و تدریجی به کمک مبدل گشتاور و روغن ATF انجام میشود. | انتقال نیرو بهصورت مستقیم و مکانیکی است. |
| نیازی به تنظیم دستی ندارد و فشار روغن میزان درگیری را تنظیم میکند. | نیاز به تنظیم کلاچ در فواصل زمانی معین دارد. |
برای مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید
📞 09398-767-967نشانههای خرابی دیسک و صفحه در گیربکس اتوماتیک و راهحلها
خرابی یا فرسودگی دیسک و صفحه گیربکس اتوماتیک میتواند باعث مشکلات متعددی در عملکرد خودرو شود. از جمله رایجترین نشانهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعویض دنده با تاخیر یا شوک ناگهانی
- افزایش غیرعادی دور موتور در زمان شتابگیری
- بوی سوختگی از روغن گیربکس
- صدای تقتق یا لغزش هنگام حرکت
- کاهش شتاب خودرو در دندههای بالا
اگر هر یک از این نشانهها مشاهده شد، مراجعه سریع به مراکز تخصصی مانند تیم گیربکسساز ضروری است.کارشناسان این مجموعه با بررسی فشار روغن، وضعیت صفحات اصطکاکی و دمای کارکرد، میزان خرابی را تشخیص داده و در صورت نیاز اقدام به تعویض دیسک و صفحه یا بازسازی کامل گیربکس میکنند.
در نهایت باید گفت، دیسک و صفحه در گیربکس اتوماتیک همان نقشی را ایفا میکند که قلب در بدن انسان دارد. بدون آن، هیچ تعویض دندهای انجام نمیشود و کل سیستم از کار میافتد. بنابراین سرویس منظم، استفاده از روغن استاندارد و مراجعه به تعمیرکاران حرفهای مانند تیم گیربکسساز، بهترین راه برای افزایش عمر و عملکرد روان گیربکس است.
سخن پایانی
دیسک و صفحه در گیربکس اتوماتیک یکی از حیاتیترین اجزای سیستم انتقال قدرت است که نقش آن بسیار فراتر از تصور عمومی است. هرچند در خودروهای اتوماتیک خبری از پدال کلاچ نیست، اما همین دیسکها و صفحات داخلی هستند که باعث تعویض نرم و هوشمند دندهها میشوند.اگر این قطعات دچار فرسودگی، لغزش یا اختلال در فشار روغن شوند، عملکرد کل گیربکس مختل شده و رانندگی با مشکل روبهرو خواهد شد.
بنابراین، انجام سرویسهای دورهای، بررسی سطح و کیفیت روغن گیربکس، و مراجعه به متخصصان حرفهای اهمیت زیادی دارد.تیم گیربکسساز با تجربه فنی بالا و استفاده از تجهیزات تخصصی، کلیه خدمات مرتبط با تعمیر، تنظیم و تعویض دیسک و صفحه گیربکس اتوماتیک را با استاندارد کارخانهای انجام میدهد. هدف این مجموعه، بازگرداندن نرمی، قدرت و دقت اولیه به گیربکس خودرو است تا رانندگی دوباره لذتبخش و ایمن شود.
سوالات متداول
- آیا گیربکس اتوماتیک واقعاً دیسک و صفحه دارد؟بله. هرچند ساختار آن با مدل دستی فرق دارد، اما در داخل گیربکس اتوماتیک مجموعهای از دیسکها و صفحات چندلایه روغنی وجود دارد که نقش کلاچ را ایفا میکنند.
- علائم خرابی دیسک و صفحه گیربکس اتوماتیک چیست؟ نشانههایی مانند تاخیر در تعویض دنده، افزایش دور موتور بدون شتاب، لرزش یا بوی سوختگی از روغن گیربکس از علائم رایج خرابی هستند.
- هر چند وقت یکبار باید دیسک و صفحه گیربکس اتوماتیک بررسی شود؟بهتر است هر ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر یکبار گیربکس توسط تعمیرکاران متخصص مانند تیم گیربکسساز بررسی شود تا از بروز مشکلات پرهزینه جلوگیری گردد.