تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی

زمان مطالعه: 4 دقیقه

تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی در خودروهای جدید یکی از موضوعات بسیار مهم و مورد بحث در میان کارشناسان و مالکان از قبیل خودرو ها است. در دنیای خودروهای مدرن، سیستم انتقال قدرت نقشی کلیدی در عملکرد، مصرف سوخت و تجربه رانندگی دارد. یکی از مهم‌ترین اجزای این سیستم، گیربکس است که وظیفه دارد نیروی موتور را به چرخ‌ها منتقل کند.در سال‌های اخیر، با پیشرفت فناوری و ورود خودروهای هیبرید و تمام برقی، نوع جدیدی از گیربکس‌ها معرفی شده است: گیربکس برقی. این سیستم جایگزینی هوشمند و کم‌مصرف برای گیربکس‌های هیدرولیکی سنتی محسوب می‌شود.در این مقاله به بررسی دقیق تفاوت این دو نوع گیربکس، نحوه عملکرد، مزایا و دلایل گرایش خودروسازان به سمت گیربکس‌های برقی می‌پردازیم.

گیربکس هیدرولیکی چیست و چگونه کار می‌کند؟

گیربکس هیدرولیکی یکی از پرکاربردترین انواع گیربکس‌ها در خودروهای اتوماتیک کلاسیک است. این سیستم بر پایه فشار روغن و نیروی هیدرولیک کار می‌کند و با کمک قطعاتی مانند تورک کانورتر (Torque Converter)، پمپ روغن و سوپاپ‌ها، انتقال نیرو بین موتور و چرخ‌ها را انجام می‌دهد.در این نوع گیربکس، تعویض دنده‌ها از طریق تغییر فشار روغن در مسیرهای مختلف صورت می‌گیرد. هرچند عملکرد آن قابل‌اعتماد است، اما معمولاً در مقایسه با سیستم‌های مدرن‌تر، سنگین‌تر، پرمصرف‌تر و دیرتر در تعویض دنده‌ها عمل می‌کند.

• دوام و مقاومت بالا در شرایط کاری سخت
• قابلیت انتقال گشتاور زیاد (مناسب برای خودروهای سنگین)
• عمر طولانی قطعات در صورت سرویس منظم
• مصرف بالای روغن و انرژی
• نیاز به سرویس‌های دوره‌ای مداوم
• تاخیر محسوس در تعویض دنده‌ها نسبت به سیستم‌های برقی

گیربکس برقی یا الکتریکی چیست؟

گیربکس برقی یا E-Gearbox نسل جدیدی از سیستم‌های انتقال قدرت است که به‌ویژه در خودروهای هیبرید و برقی استفاده می‌شود. در این نوع گیربکس، خبری از پمپ روغن یا فشار هیدرولیک نیست؛ بلکه موتورهای الکتریکی و واحد کنترل الکترونیکی (ECU) مسئول تعویض دنده‌ها و هماهنگی بین اجزای سیستم هستند.این گیربکس‌ها معمولاً سبک‌تر، بی‌صدا و بسیار سریع‌تر از مدل‌های هیدرولیکی عمل می‌کنند. در خودروهای تمام برقی حتی ممکن است تنها یک نسبت دنده ثابت وجود داشته باشد، چون موتورهای برقی گشتاور بالایی را از لحظه شروع حرکت تولید می‌کنند.

• تعویض دنده نرم و بی‌صدا
• کاهش مصرف انرژی و افزایش راندمان
• حذف نیاز به روغن هیدرولیک
• سازگاری بالا با سیستم‌های هیبرید و EV
• هزینه بالاتر تولید و تعمیرنیاز به سیستم‌های کنترلی دقیق‌تر
• پیچیدگی در طراحی و نرم‌افزار

تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی در خودروهای جدید

تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی در منبع انرژی، نحوه تعویض دنده، نگهداری و بازدهی انرژی است. جدول زیر مقایسه‌ای خلاصه از عملکرد آن‌ها را نشان می‌دهد

ویژگی‌ها	گیربکس هیدرولیکی گیربکس برقی
منبع نیرو	فشار روغن در هیدرولیکی و موتور الکتریکی در برقی
هزینه نگهداری	هیدرولیکی زیادتر
مصرف انرژی	برقی پایین تر
تعویض دنده	در هیدرولیکی کندتر در برقی سریع و نرم تر

چرا خودروسازان به سمت گیربکس‌های برقی حرکت کرده‌اند؟

تحول صنعت خودروسازی در دهه اخیر به‌سمت برقی‌سازی کامل پیش می‌رود. با افزایش تقاضا برای خودروهای هیبرید و EV، نیاز به سیستم‌هایی سبک‌تر، کم‌مصرف‌تر و هوشمندتر بیش از پیش احساس می‌شود.گیربکس‌های برقی با حذف اجزای سنگین و مکانیکی، به خودروسازان امکان می‌دهند تا وزن خودرو را کاهش دهند، شتاب بهتری ارائه کنند و راندمانی بالاتر به دست آورند.علاوه بر این، این نوع گیربکس‌ها به‌طور مستقیم با سیستم‌های کنترلی و نرم‌افزارهای هوشمند موتور هماهنگ می‌شوند تا تجربه‌ای روان و دقیق در رانندگی ایجاد کنند.

به گفته کارشناسان تیم گیربکس‌ساز، روند تولید خودروهای جدید به‌گونه‌ای است که طی چند سال آینده، بیش از ۸۰٪ مدل‌های جدید از گیربکس‌های برقی یا نیمه‌برقی استفاده خواهند کرد.

آینده گیربکس‌ها در صنعت خودرو

آینده سیستم انتقال قدرت به‌سمت ترکیب هوش مصنوعی، سیستم‌های الکتریکی و طراحی سبک در حرکت است. گیربکس‌های eCVT، eDCT و نسخه‌های دیجیتال‌سازی‌شده، نسل بعدی انتقال قدرت را شکل می‌دهند.

در این مسیر، تعمیرگاه‌ها و مراکز تخصصی مانند گیربکس‌ساز نقش مهمی در آموزش تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی، عیب‌یابی و به‌روزرسانی نرم‌افزارهای گیربکس‌های مدرن ایفا می‌کنند. این تیم با استفاده از دستگاه‌های دیاگ تخصصی و تجربه مهندسان خود، آماده پشتیبانی از خودروهای هیبرید و برقی جدید است.

مقاله مرتبط

راهنمای کامل تفاوت گیربکس AT و CVT و DCT

تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی در هزینه نگهداری و تعمیر

هزینه سرویس و تعمیر در این دو نوع گیربکس تفاوت چشمگیری دارد. گیربکس‌های هیدرولیکی معمولاً به دلیل وجود پمپ روغن، فیلتر، واشر و تبدیل‌کننده گشتاور، هزینه نگهداری بالاتری دارند. سرویس روغن و فیلتر در فواصل ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر ضروری است. در مقابل، گیربکس‌های برقی به‌دلیل حذف سیستم روغن و ساده‌تر بودن ساختار، هزینه نگهداری کمتری دارند، اما در صورت خرابی، تعمیر آن نیازمند تجهیزات الکترونیکی پیشرفته و دانش نرم‌افزاری است. طبق بررسی‌های تیم گیربکس‌ساز، میانگین هزینه سرویس گیربکس هیدرولیکی بین ۴ تا ۷ میلیون تومان و هزینه بررسی یا به‌روزرسانی گیربکس برقی بین ۲ تا ۵ میلیون تومان متغیر است (بسته به نوع خودرو و برند).

چگونه تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی را در خودرو خود تشخیص دهیم؟

برای بسیاری از رانندگان، دانستن اینکه خودروشان از چه نوع گیربکسی استفاده می‌کند و تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی، اهمیت زیادی دارد.

خودروهای دارای گیربکس هیدرولیکی معمولاً هنگام تعویض دنده کمی لرزش یا تأخیر دارند و در دفترچه راهنما عباراتی مانند Automatic Transmission یا Hydraulic AT درج شده است.در مقابل، در خودروهای دارای گیربکس برقی یا eCVT، تعویض دنده‌ها کاملاً بی‌صدا و بدون شوک است و معمولاً روی صفحه نمایش خودرو عبارت‌هایی مانند eCVT, E-Gearbox یا Electric Drive System دیده می‌شود.

کارشناسان تیم گیربکس‌ساز پیشنهاد می‌کنند برای تشخیص دقیق نوع گیربکس، تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی، از دستگاه دیاگ تخصصی استفاده شود تا علاوه بر نوع سیستم، وضعیت سلامت و به‌روزرسانی نرم‌افزار آن نیز بررسی گردد.

سوالات متداول

1. آیا گیربکس برقی کاملاً جایگزین مدل هیدرولیکی خواهد شد؟در خودروهای تمام برقی بله، اما در خودروهای بنزینی هنوز گیربکس‌های هیدرولیکی کاربرد دارند.
2. هزینه تعمیر گیربکس برقی چقدر است؟معمولاً بالاتر است، اما به‌دلیل خرابی کمتر قطعات مکانیکی، در بلندمدت به‌صرفه‌تر است.
3. آیا گیربکس برقی نیاز به روغن دارد؟خیر، در اکثر مدل‌ها سیستم هیدرولیکی حذف شده و تنها بخش‌های مکانیکی کوچک نیاز به روانکاری دارند.

سخن پایانی

گیربکس‌های برقی نمایانگر آینده صنعت خودرو هستند؛ سبک‌تر، سریع‌تر و کارآمدتر از نمونه‌های هیدرولیکی قدیمی. هرچند گیربکس‌های هیدرولیکی هنوز جایگاه خود را در خودروهای کلاسیک و قدرتمند حفظ کرده‌اند، اما روند جهانی نشان می‌دهد که انتقال قدرت الکتریکی و هوشمند مسیر اصلی توسعه در سال‌های آینده خواهد بود. اگر قصد بررسی، سرویس یا ارتقای گیربکس خودرویتان را دارید، کارشناسان تیم گیربکس‌ساز آماده‌اند تا با دانش فنی و تجهیزات به‌روز، بهترین خدمات را با توجه به تفاوت گیربکس هیدرولیکی و برقی به شما ارائه دهند.